16 Ekim 2011 Pazar

Cumhuriyet Dönemine Ait İlk Madeni Paralar - R.Mert ERDUMLU

Cumhuriyet dönemine ait ilk madeni para, 1924 senesinde tedavüle sürülen 5 ve 10 Kuruşluklar ile 100 Para'dır. Harf devrimi o dönemde daha yapılmadığı için yazı ve rakamlar Arap harfleriyle basılmıştır. Bunları takiben, 1 yıl sonra çıkarılan ve nikel madeninden üretilmiş olan 25 Kuruşlar tedavül etti. Nümismat terimi olarak, 25 Kuruşlar "Manda Gözü" olarak da anılır.

Latin harfleriyle basılmış ilk madeni paramız ise, 1934 senesinde tedavüle sürülen ve 830 ayar gümüş olan 100 Kuruş'tur. 718.000 adet basılan bu paralar çok beğenildi. Üzerinde yer alan Atatürk portresi Londra darphanesinin ünlü gravürcüsü MedKaley tarafından yapılmıştır. Fakat çok kısa bir süre içinde sahteleri bastırıldı. O yıllarda para çok değerli olduğundan bir liranın dahi sahtesi bastırılıyordu. Bunun üzerine bu para kaldırılarak başka kalıplara basım yoluna gidildi.
Cumhuriyet döneminin ortası delik ilk madeni parası 1947 yılında piyasaya çıkarıldı. Pirinçten yapılan bu paralar bir kuruş değerindeydi. Bunu daha sonra 1948 yılında çıkarılan ortası delik 20 paralar izledi. Bazı kaynaklarda belirtildiğine göre bu paradan (20 para) sadece 150 adet basılmış sonradan basımından vazgeçilmiştir. Bu özelliği nedeniyle bugün en çok aranan paralar sıralamasında yer aldığı belirtilen paralar arasında olduğu söylenmektedir.
Cumhuriyet döneminin kenarları tırtıklı tek parası 1938 yılında çıkarılan madeni bir kuruşluklardır. Nikel ve bakır karışımından yapılan bu paraların kenarları 12 dilimlidir. Osmanlı döneminde ve cumhuriyetin ilk yıllarında kullanılan on paraların ömrü, 1942 yılında son buldu. Alınan bir kararla bu paraların basımı durduruldu. Bunu 20 paralar izledi. Bir ve beş kuruşlar 1977 yılına kadar hala piyasadaydı. 25 kuruşlar 1979’da, 50 kuruşlar ise 1980’de tarihe karıştı. Cumhuriyet tarihinin 2,5 lira değerindeki ilk madeni parası 1960 yılında, 5 liralığı ise 1974 yılında çıkarıldı. Cumhuriyetin 75. yılında ise en büyük madeni para 50.000 lira oldu. 2004 yılında 250.000 lira olan madeni paralara 2005 yılından bugüne kuruşlar hâkim oldu.

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder